U Gospodu usnula igumanija Teoktista, Pokroviteljka i Zaštitnica Đakovice

Sinoć ( 4. septembra 2023.) godine, nakon duže i teške bolesti, usnula je tiho u Gospodu visokoprepodobna mati Teoktista (Kastratović), igumanija manastira Uspenja Presvete Bogorodice u Đakovici, saopšteno je iz Eparhije raško-prizrenske.

Mati Teoktista, rođena je 12. jula 1936. godine u đakovičkom selu Biteš od oca Pavića i majke Milice. Bila je najmlađe od šestoro dece pobožne porodice Kastratović. Na krštenju, u hramu, koji će skoro posle osam decenija postati manastir njenog pokajanja, od kuma crkvenjaka dobija ime Poleksija.

Neposredno po izbijanju II svetskog rata, njena porodica prelazi u selo Zagorje u beranskom kraju, gdje sestra Poleksija (Poljka) završava četvorogodišnju osnovnu školu, a zatim i osmogodišnju u Beranama. Gimnaziju sa malom maturom završava u Peći, dok je više razrede i veliku maturu polagala u Višegradu. Nakon toga u Tuzli pohađa tromesečni pedagoški tečaj i sedsm godina radi kao učiteljica u Bosni i Hercegovini. Po povratku na Kosovo i Metohiju odlazi u Prizren i u međuvremenu vanredno završivši Pedagošku akademiju, narednih petnaest godina radi kao učiteljica u okolnim školama Prizrenskog okruga. U tom periodu, tri godine je radila u albanskoj školi u dragaškom selu Brodosavce, predajući srpski jezik albanskoj deci. Nakon dvadeset i dve godine učiteljskog posla dobija otkaz, pošto nije želela da se učlani u Komunističku partiju, birajući Crkvu i nebesko pre zemaljskog.

Tada djeva Hristova Poleksija s blagoslovom blaženopočivšeg Patrijarha Pavla, tadašnjeg Episkopa raško-prizrenskog, dolazi da živi pri hramu Uspenja Presvete Bogorodice u Đakovici, kod svojih kumova. Tu ostaje posvećena Presvetoj Bogorodici, koja ju je molitveno krepila, naredne četiri decenije, moleći se Bogu, zvoneći i čuvajući svetinju. Sestra Poljka je do kasnih sati u tišini bdila u crkvi, uznoseći svoje molitve Presvetoj Bogorodici i Svetom Nikolaju. Posebno je vodila brigu da crkvena zvona redovno zvone jet je za nju to bio znak da crkva živi i da i dalje postoje pravoslavne duše hrišćanske u Đakovici.

Od malena je Poljka, kakvom je pamte i Srbi i Albanci, znala za Hrista i pričešćivala se Svetim Tajnama kuda god bi je život i njen životni poziv vodio. Od Kosova i Metohije, preko Crne Gore i Bosne, pa nazad do Prizrena i Đakovice. Svetotajinskom životu pokajanju i ispovesti poučavala se od tadašnjeg rektora Prizrenske bogoslovije, protojereja-stavrofora Milutina Timotijevića, njenog prvog duhovnika, koji se dugo brinuo o đakovičkoj parohiji. Otac Milutin okupljao je narod i decu koja su pevala u hramu. Kad god je mogla, sestra Poljka je hitala i u Mušutište, želeći od svoje mladosti monaški život i savetujući se sa čuvenom mati Ilarijom, igumanijom Manastira Svete Trojice.

Teške godine rata na Kosovu i Metohiji 1998-1999, kao i posleratne godine provela je uz svoju crkvu u Đakovici u kojoj je pružala utočište nevoljnicima, hrabrila narod, molila se uz suze Bogu da sačuva narod i njen hram. U to vreme joj se pridružilo još pet starijih žena Srpkinja iz Đakovice koje su molitveno, pod zaštitom italijanskog KFOR-a živele pri hramu u Đakovici, podnoseći mnoge nevolje i opasnosti. Živele su u maloj i trošnoj parohijskoj kući, blagodareći Gospodu i dočekujući sve koji su je posećivali sa radošću i nadom da će se vratiti njen prognani narod. O staricama se brinuo tadašnji dečanski iguman, a sada Episkop raško-prizrenski Teodosije sa svojom bratijom, kao i blaženopočivši Mitropolit crnogorsko-primorski Amfilohije, koji je često dolazio na Kosovo i Metohiju da ohrabri narod i poseti „bake u Đakovici“ kako ih je narod od milja prozvao i upamtio.

U martovskom pogromu 2004. godine stara crkva Presvete Bogorodice i parohijska kuća u kojoj su sestra Poleksija i četiri preostale srpske starice živele potpuno su uništeni. Starice je KFOR evakuisao u Visoke Dečane, gde su živele zajedno sa dečanskim bratstvom u svakodnevnoj molitvi i radu. Iz manastira Dečani su se nakon pet godina, 26. aprila 2009. godine opet vratile u Đakovicu, u obnovljenu parohijsku kuću.

U međuvremenu je započela i obnova hrama koji je potpuno završen 2011. godine trudom i zalaganjem Episkopa Teodosija, koji je vodio proces obnove porušenih svetinja. Ponovo je zazvonilo zvono đakovičke crkve, ponovo su se služile svete Liturgije i čitale redovne molitve, a sestra Poljka hitala je prva na molitvu ne štedeći snagu, služeći Bogu svim svojim srcem.

Iste godine, nakon osveštanja hrama koje su 25. septembra činodejstvovali blaženopočivši Mitropolit crnogorsko-primorski Amfilohije i Episkop raško-prizrenski Teodosije, blagoslovom vladike Teodosija crkveni kompleks je proglašen Manastirom Uspenja Presvete Bogorodice, a prve postriženice ove svetinje, rukom Mitropolita Amfilohija, bile su starica Poleksija Kastratović, koja je dobila ime po Prepodobnoj Teoktisti Paroskoj i sestra Ružica Spajić, monahinja Joanikija, koja se nedugo pre toga bila pridružila sestrinstvu u Đakovici. Prepodobna monahinja Teoktista istog dana naznačena je za igumaniju manastira. Vladika i dečansko bratstvo nastavilo je da se brine o ovoj svetinji, a često su u hramu služili i sveštenoslužitelji iz Prizrenske bogoslovije.

Od tada pa do vrmena njenog blaženog upokojenja ostala je u svojoj voljenoj Đakovici, posvećena molitvi i trudu oko hrama. Često je sa sestrama dolazila na službe u Visoke Dečane i druge naše svetinje učestvujući aktivno u bogoslužbenom životu naše Eparhije. Vernici iz Đakovice nikada je nisu zaboravili bez obzira na život u daljini nakon posleratnog progonstva, pa su je često obilazili i učestvovali u manastirskim slavama. Molitveno je mati Teoktista ispratila starice koje su u posleratnim godinama postepeno odlazile Gospodu: Dragicu, Nadu, Ljubicu, Belku (Jelu) i Vasiljku (Vasku).

Dovršivši Bogom joj povereni podvig održavanja neugasivog kandila vere u Đakovici, svakodnevno se pričešćujući tokom poslednja tri meseca svog ovozemaljskog života, upokojila se ova od Boga prizvana djeva Hristova dana 4. septembra 2023. godine. Svojim duhovnim likom, podvigom, ljubavlju, verom i molitvom ostavila je neizbrisiv trag u dušama svih onih koji su imali čast da je poznaju i upisala se za vreme svog zemaljskog života u večnu knjigu života Hrista Spasitelja, kome je posvetila ceo svoj život.

Svetu zaupokojenu Liturgiju, u sredu, 6. septembra, sa početkom u 9 časova služiće Episkop raško-prizrenski Teodosije. U nastavku Svete Liturgije biće služeno opelo, nakon čega će telo visokoprepodobne mati Teoktiste biti sahranjeno u porti manastira u Đakovici.

Jovanović: Njena žrtva i delo su naša nada

Milenko Jovanović, predsednik Opštine Đakovica u sistemu države Srbije, kazao je da je smrt igumanije Teoktiste sa ogromnom tugom i žalošću primljena među raseljenim đakovičkim Srbima.

„Iako smo znali da je teško obolela, verovali smo da će još dugo držati upaljenom sveću nade za sve nas koji želimo da se vratimo u rodni grad. Ona je svojom žrtvom i svojim delom zadužila sve nas i pokazala nam put božji i put sa koga se ne sme skretati. Još za života, zbog načina na koji je služila Gospodu i molila se za prognane Srbe iz Đakovice, zavredila je epitet Pokroviteljke i Zaštitnice Đakovice“ – kazao je Jovanović, navodeći da je reč o svetoj ženi, o čemu će sud dati vreme i Srpska pravoslavna crkva.