Kanonsko jedinstvo na dobrobit pravoslavlja
Sveti arhijerejski Sabor Srpske pravoslavne crkve je juče odobrio kanonsko jedinstvo SPC s takozvanom makedonskom pravoslavnom crkvom, odnosno „Ohridskom arhiepiskopijom“.
Sabor je saopštio je da sa „blagodarnošću Gospodu i sa radošću“ pozdravlja prihvatanje opštepriznatog kanonskog statusa, najšire moguće autonomije i pune samostalnosti Makedonske pravoslavne crkve – Ohridske arhiepiskopije, dodeljen još 1959. godine.
„Pošto su ovim uklonjeni razlozi za prekid bogoslužbenog i kanonskog opštenja, izazvani jednostranim proglašenjem autokefalnosti 1967. godine, vaspostavlja se puno liturgijsko i kanonsko opštenje“, navodi se u saopštenju Sabora koji je „primio akt Svetog Arhijerejskog Sinoda Makedonske Pravoslavne Crkve – Ohridske Arhiepiskopije“.
Uspostavljanjem jedinstva na kanonskim osnovama i pod uslovima važenja kanonskog poretka na čitavom području SPC, kako se navodi, dijalog o budućem i eventualno konačnom statusu eparhija u Severnoj Makedoniji nije samo moguć, nego je i celishodan, legitiman i realan.
„U dijalogu o njihovom budućem i eventualno konačnom kanonskom statusu SPC će se rukovoditi samo i isključivo eklisiološko-kanonskim i crkveno-pastirskim načelima, merilima i normama, ne mareći za ‘realpolitičke, geopolitičke, crkvenopolitičke’ i druge slične datosti ili za jednostrane inicijative i ne podležući ničijim uticajima ili pritiscima“, saopštava Sabor SPC.
Sabor nema nameru da posle rešavanja statusa, kako kaže, uslovljava novu sestrinsku Crkvu ograničavajućim klauzulama u pogledu opsega njene jurisdikcije u matičnoj zemlji i u dijaspori, uz preporuku istoj da pitanje svog zvaničnog naziva reši u neposrednom bratskom dijalogu sa jelinofonim i ostalim pomesnim pravoslavnim Crkvama, zaključuje se u saopštenju.
Srpska pravoslavna crkva je učinila veliki i hrabar potez, nakon 55 godina raskola dala je priliku Crkvi u Severnoj Makedoniji da se vrati u kanonsko i liturgijsko jedinstvo sa svojom majkom crkvom SPC, samim tim i sa svim ostalim pomesnim pravoslavnim crkvama, istakao je za IN4S prof. dr Jovan Janjić.
„Odlukom Svetog arhijerejskog sabora SPC crkvi u Severnoj Makedoniji ponovo se daje najšira autonomija, kakva je data još 1955. godine, a što je tadašnja raskolnička crkvena organizacija u Makedoniji zloupotrebila pod uticajem komunističkih državnih vlasti. Iako nije bilo uslova zahtevali su i nekanonski proglasili „autokefalnost“ 1967. godine. To je bio razlog da SPC prekine opštenje sa tako formiranom „Makedonskom pravoslavnom crkvom“, koja je samu sebe izdvojila iz kanonskog poretka Pravoslavne crkve. Svi dosadašnji pokušaji kanonske crkve sa sedištem u Beogradu da se otkloni raskol bili su bezuspešni. Poslednjih dana vođeni su razgovori Svetog arhijerejskog sinoda SPC na čelu sa Patrijarhom Porfirijem i sa predstavnicima MPC. Razgovori su bili u duhu bratske ljubavi. Sa obe strane iskazana je želja da se ponovo uspostavi kanonsko jedinstvo“, istakao je prof. Janjić.
Prof. dr Jovan Janjić
Nadalje, podseća on, Kada je član Svetog arhijerejskog sinoda SPC, episkop Fotije, na Đurđevdan ove godine, obznanio da kao rezultat tih plodonosnih razgovora može biti taj da se već kroz nekoliko dana na zasedanju najvišeg tela – Svetog arhijerejskog sabora, prihvati dogovor i donese odluka o uspostavljanju kanonskog ili liturgijskog jedinstva sa do tada raskolničkom crkvom u severnoj Makedoniji, Sinod Carigradske patrijaršije panično je reagovao i on nekanonski donosi „odluku“ o liturgijskom jedinstvu sa crkvom u granicama Severne Makedonije.
„Ne taj način Carigradska patrijaršija htela je da stvori privid kako ona tobože ima ekskluzivno pravo da donosi ključne odluke u pravoslavnom svetu. Njena odluka je nekanonska i ona ne bi mogla da zaživi i da bude prihvaćena bar od većine pravoslavnih crkava u svetu. Odlukom SPC pokazuje se ništavnost odluke sinoda Carigradske patrijaršije. Odluka SPC je na kanonima zasnovana i, uveren sam, ukoliko pri postignutom sporazumu ostane jerarhija u severnoj Makedoniji, da će ona (odluka) biti prihvaćena od svih pravoslavnih crkava u svetu“, kaže prof. Janjić.
S obzirom na očigledno uplitanje politike i u crkvene poslove iz svetskih centara moći koji bi da uređuju svet po svojim merilima, dodaje on, moguće je da će doći do pritisaka na jerarhiju u Severnoj Makedoniji da ponovo odustane od postignutog sporazuma i da ne prihvati odluku najvišeg tela SPC.
„Ukoliko bi tako bilo ona bi nastavila da bude u raskolu, a njen status i povratak u zajednicu pravoslavnih crkava i naroda moguć je samo posredstvom crkve majke – SPC, a ne preko bilo koga drugoga“, zaključio je prof. Janjić u razgovoru za naš portalu, komentarišući na kraju i da bi eventualno proterivanje ruskih monaha sa Svete Gore od strane carigradske patrijaršije nedvosmisleno predstavljalo akt suprotan načelima crkve pravoslavne, akt nepravde, nasilja i nedostatka ljubavi.
„Tim činom Carigradska patrijaršija, odnosno ljudi koji odlučuju u njeno ime, učinila bi još jedan veliki korak u izopštenju sebe iz jedne, svete, saborne i apostolske Crkve“, rekao je prof. Janjić.
